Volg je ergens in Nederland een wandel- of fietsroute, dan is de kans groot dat de bordjes circulair zijn én uit Lochem komen. BioPanel maakt namelijk plaatmateriaal dat volledig biologisch afbreekbaar is. Het bedrijf won er in 2021 de Circulaire Innovatie Top 20 mee en kreeg vorig jaar een bijdrage uit het Stimuleringsfonds van het Regio Deal-project Circulaire Fabrieken.
‘Onze borden worden gemaakt van hennep en suikerriet en zijn 100% biobased, 100% biodegradeerbaar en écht 100% circulair’, vertelt mede-eigenaar Fred van Schoonhoven. BioPanel is de enige in Europa die dit materiaal maakt. Inmiddels hangen er in Nederland ruim 75.000 bewegwijzeringsbordjes van BioPanel en zijn ook in Denemarken, Duitsland en Frankrijk al de eerste borden te vinden. Op de Floriade waren bovendien ook álle borden afkomstig van het Lochemse bedrijf. ‘Ik lever in heel Nederland én daarbuiten, behalve in onze eigen achtertuin. Soms tref je nog inkopers die huiverig zijn voor vernieuwing.’
Op zoek naar een alternatief
Het verhaal van BioPanel begint bij Abel Leisure, een Lochemse onderneming die wandel- en fietsroutes maakt. Van Schoonhoven is samen met compagnon Jeroen Drabbe eigenaar. ‘Het ging ons tegenstaan dat wij op de mooiste plekken in Nederland aardolie en aluminium, want daar zijn reguliere borden van gemaakt, in de grond plaatsten om ons de weg te wijzen. Wij wilden géén bijdrage meer leveren aan de plastic soep. Samen met Universiteit Wageningen zijn we daarom een onderzoek gestart om te kijken of we een duurzaam alternatief konden vinden.’
Geen compromissen
De heren legden de lat hoog. ‘We hadden vier eisen’, vertelt Van Schoonhoven. ‘Het product moest vrij zijn van fossiele materialen en mineralen, gemaakt worden van snel hernieuwbare bronnen, CO2-neutraal zijn, recyclebaar én volledig biologisch afbreekbaar zijn. Als we met een alternatief wilden komen, wilden we ook écht iets goeds maken en geen compromissen sluiten.’
Kampioen CO2 afvangen
Na een lange periode van testen kwamen ze uit bij hennep. ‘Hennep groeit als een dolle, wordt in de biologische landbouw gebruikt als grondverbeteraar, is een kampioen als het gaat om CO2 afvangen én doet het prima op Nederlandse bodem. Het groeit hier al 5000 jaar en de vezels zijn erg sterk.’ Daarnaast was een biologisch afbreekbaar polymeer nodig om het materiaal glad te kunnen maken. ‘We kwamen uit op PLA. Dat is een restproduct van de suikerproductie.’
Duitse productielijn
De hennep die BioPanel gebruikt, wordt verbouwd in Groningen en de productie vindt vervolgens plaats in Duitsland. Van Schoonhoven: ‘Uiteraard hebben we in Nederlandse fabrieken getest, maar we konden hier onvoldoende kwaliteit leveren. Hennep is een natuurproduct waarvan de kwaliteit wisselt. Het eindproduct moet wel een stabiele kwaliteit hebben. Dat moet je afvangen in het productieproces. Daarom moeten de omstandigheden in de fabriek heel stabiel zijn. Die hebben we gevonden in een fabriek in Duitsland. Hier huren we een productielijn waar we onze platen laten maken.’
‘Hoe kan het dan ons product dan toch CO2 neutraal is? Hennep en suiker ‘eten’ bij groei zoveel CO2 en stikstof op, dat het de productie en het vervoer naar de fabriek ruimschoots opheft. Bovendien groeit hennep in 7 maanden tijd en gaat het vervolgens tien jaar mee. En na die tien jaren gooien we straks het paneel in een shredder om er vervolgens weer een nieuw paneel van te maken.’
Goede business case
BioPanel gaat haar biobased plaatmateriaal aan het einde van de levensduur upcyclen naar nieuw plaatmateriaal. Om dat proces te realiseren ontving het bedrijf eind 2022 een bijdrage van 87.000 euro uit het Stimuleringsfonds van het Regio Deal-project Circulaire Fabrieken. Dat is 50% van de kosten die daarmee gemoeid gaan. Van Schoonhoven is er blij mee. ‘In het begin waren we te klein om ons materiaal te recyclen, maar nu we volume hebben kan het wél. Door deze bijdrage zijn we over een financiële drempel geholpen, dit gaat onze circulariteit echt vormgeven. Als businessmodel is het heel interessant. Klanten die hun plaatmateriaal weer bij ons inleveren krijgen daarvoor 1 euro per kilo. Dat is voor de klant fijn, maar ons levert het veel goedkopere grondstof voor nieuw plaatmateriaal. Want heel eerlijk, uiteindelijk moet je ook gewoon een goede business case hebben.’
Circulair ondernemen is een kans
De financiering hebben Van Schoonhoven en Drabbe zelf gedaan. ‘Ik denk dat het om ongeveer een miljoen euro gaat. Die hebben we nog niet terugverdiend, maar we maken nu goede winst.’ Volgens de Lochemnaar kan iedere ondernemer circulair ondernemen. ‘Als je op zoek gaat naar een business case, dan vind je hem. Duurzaam moeten we niet meer zien als wens, maar als eis. Als je nu bedenkt hoe jouw markt er over 10 jaar uitziet en dát als uitgangspunt neemt voor een nieuw product, dan kun jij straks die ene zijn in jouw segment die dát product levert. Dat is toch een enorme kans? De wil om samen te werken in Nederland is enorm. Dus vraag hulp, zoek hulp, informeer en doe mee met projecten als Circulaire Fabrieken. Het brengt je écht verder.’
Wil je ook circulair ondernemen, heb je een goed idee maar weet je niet waar te beginnen? Neem dan contact op met Nina Dorigo, business developer circulaire economie bij Regio Stedendriehoek (06-23 26 70 99)
Meer informatie: circulairefabrieken.nl